30.12.2024 12:11
Od 13 grudnia 2024 r. w całej Unii Europejskiej obowiązuje nowe rozporządzenie w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (GPSR), które ma na celu poprawę bezpieczeństwa produktów na rynku i lepszą ochronę konsumentów, a także zapewnienie równych szans dla przedsiębiorstw. Rozporządzenie to zastępuje starszą Dyrektywę w sprawie Ogólnego Bezpieczeństwa Produktów i stanowi odpowiedź na nowe wyzwania związane z globalizacją, cyfryzacją i nowoczesnymi modelami biznesowymi.
Czym jest GPSR?
GPSR (Rozporządzenie w sprawie Ogólnego Bezpieczeństwa Produktów) to akt prawny przyjęty przez Unię Europejską, którego głównym celem jest zapewnienie, że produkty wprowadzane na rynek są bezpieczne dla konsumentów. Rozporządzenie ma zastosowanie do wszystkich producentów, importerów, dystrybutorów i sprzedawców internetowych, którzy prowadzą handel na rynku UE.
Ma ono zastosowanie nie tylko do nowych produktów, ale także do używanych, naprawionych lub odnowionych produktów dystrybuowanych w UE bezpłatnie lub za opłatą. GPSR nie ma zastosowania do produktów, które są już objęte specjalnymi przepisami, takimi jak np. żywność, artykuły medyczno-farmaceutyczne, żywe rośliny i zwierzęta, antyki.
Zobowiązuje również podmioty gospodarcze do przechowywania dokumentacji produktu i dostarczania konkretnych informacji o produkcie (zagrożenia, skargi, działania naprawcze) przez 10 lat oraz informacji dotyczących identyfikowalności łańcucha dostaw przez 6 lat na żądanie władz.
Zgodnie z nowym rozporządzeniem obowiązek informowania organów nadzoru i konsumentów o niebezpiecznych produktach i wypadkach ma być przede wszystkim realizowany za pośrednictwem systemu wczesnego ostrzegania Safety Gate (dawniej RAPEX) za pośrednictwem Safety Business Gateway.
Kluczowe obowiązki wynikające z GPSR
Dla producentów:
- Ocena bezpieczeństwa: producenci muszą przeprowadzić analizę ryzyka przed wprowadzeniem produktu na rynek, biorąc pod uwagę potencjalne zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa konsumentów.
- Dokumentacja techniczna: Obowiązkowa dokumentacja obejmująca ocenę bezpieczeństwa i inne informacje musi być przechowywana przez co najmniej 10 lat.
- Etykietowanie produktów: Każdy produkt musi zawierać wyraźne dane identyfikacyjne, takie jak nazwa, marka, dane kontaktowe producenta oraz, w stosownych przypadkach, numer seryjny.
- Informacje dotyczące bezpieczeństwa: Produktom muszą towarzyszyć instrukcje użytkowania i ostrzeżenia w języku kraju, w którym produkt jest sprzedawany.
- Monitorowanie i powiadamianie: Producenci muszą monitorować produkty na rynku i niezwłocznie informować właściwe organy i konsumentów w przypadku wykrycia zagrożenia.
Dla importerów:
- Kontrola zgodności: Importerzy muszą upewnić się, że produkty są zgodne z normami europejskimi i posiadają niezbędną dokumentację.
- Identyfikowalność: Zapewnienie możliwości identyfikowalności produktów i ich łańcucha dostaw.
- Etykietowanie i dokumentacja: Na opakowaniu muszą znajdować się dane kontaktowe importera, który jest również odpowiedzialny za przechowywanie dokumentacji przez co najmniej 10 lat.
Dla dystrybutorów:
- Kontrola przed dystrybucją: Dystrybutorzy są odpowiedzialni za zapewnienie, że produkty są prawidłowo oznakowane i spełniają wymogi bezpieczeństwa.
- Powiadamianie o zagrożeniach i współpraca przy wycofywaniu ryzykownych produktów: Jeśli dystrybutor zidentyfikuje potencjalne zagrożenie, musi poinformować o tym producenta lub importera oraz współpracować przy wycofywaniu produktów z rynku i informowaniu konsumentów.
Dla operatorów sklepów internetowych:
- Przejrzystość: Sprzedawcy internetowi muszą umieszczać na swoich platformach informacje o producencie, jego dane kontaktowe i instrukcje bezpieczeństwa.
- Monitorowanie i wycofywanie produktów: Obowiązek aktywnego monitorowania oferty produktów i usuwania ryzykownych produktów ze sprzedaży.
- Rejestracja na portalu Safety Gate i wyrywkowe sprawdzanie bezpieczeństwa oferowanych produktów przy użyciu tej i innych publicznych baz danych.
Sankcje za naruszenie rozporządzenia
Za nieprzestrzeganie przepisów nakładane są grzywny w wysokości do 4% rocznego obrotu przedsiębiorstwa na rynku UE. W Republice Czeskiej stosowanie rozporządzenia zapewnia nowa ustawa nr 387/2024 Dz. U. o ogólnym bezpieczeństwie produktów i o zmianach w niektórych powiązanych aktach prawnych, która przewiduje maksymalną grzywnę w wysokości do 50 milionów koron czeskich za niektóre powiązane przestępstwa. Czeskie organy nadzoru nie ustaliły jednak jeszcze dokładnego terminu rozpoczęcia aktywnego monitorowania rozporządzenia GPSR.
Jak się przygotować?
Przedsiębiorcy wprowadzający produkty na rynek UE powinni jak najszybciej przeprowadzić audyt swoich produktów, procesów i dokumentacji. W szczególności należy zwrócić większą uwagę na:
- ocenę bezpieczeństwa produktów,
- prawidłowe etykietowanie produktów w języku danego kraju i zgodnie z GPSR oraz
- wdrożenie systemów śledzenia produktów i informowania o ryzyku.
Rozporządzenie GPSR stanowi znaczący krok w kierunku większej ochrony konsumentów i modernizacji zasad handlu na rynku europejskim. Chociaż wiąże się ze zwiększonymi kosztami i administracją, ma na celu stworzenie bardziej sprawiedliwego rynku i bezpieczniejszego środowiska dla konsumentów.
Jeśli nie mają Państwo pewności, czy Państwa firma spełnia wszystkie wymogi GPSR, nasza kancelaria prawna z przyjemnością pomoże przy zapewnieniu zgodności z nowymi przepisami.