31.05.2021 11:37
Ustawa o spółkach handlowych i spółdzielniach, znana również jako ustawa o korporacjach (UOK), nakłada obowiązek w terminie 6 miesięcy od swojego wejścia w życie dostosować istniejące umowy o wykonywanie funkcji organu korporacji handlowej do nowych regulacji prawnych.
Umowa o wykonanie funkcji musi być sporządzona w formie pisemnej i zatwierdzona przez najwyższy organ spółki. Z punktu widzenia nowej regulacji jest decydujące, że jeśli wynagrodzenie (jego elementy pojedyncze) w umowie nie jest uzgodnione zgodnie z prawem (art. 59 i 60, UOK), obowiązuje, że wykonywanie funkcji jest bezpłatne. Tylko w niektórych przypadkach będzie miał członek organu prawo do zwykłego wynagrodzenia.
Z wyżej wymienionego wynika, że w interesie poszczególnych członków organów korporacji a nawet samych korporacji jest przystąpienie do dokonania przeglądu umów o wykonanie funkcji organu jak najszybciej.
W kwestii wykonywania funkcji zarządu korporacji handlowej można w tym kontekście zauważyć, że z przyjęciem nowych przepisów ponownie otworzyła się sprawa tzw. kulminacji funkcji.
Już od początku lat dziewięćdziesiątych w tej dziedzinie rozwijało się orzecznictwo wysokich i następnie Sądu Najwyższego, które dość szybko ustabilizowało się na opinii, że kumulacja funkcji nie jest dopuszczalna. Sądy najwyższe opierały się na zasadzie (m. in. w kontekście terminu pracy zależnej), że czynności wchodzące w zakres organu, nie mogą być jednocześnie wykonywane przez tę samą osobę w stosunku zatrudnienia (zazwyczaj na podstawie umowy o pracę ).
W latach 2012 i 2013 poprzez nowelizację kodeksu handlowego, szczególnie za pośrednictwem przepisu art. 66d (upoważnienie do zarządzania spółką), w odpowiedzi na praktykę orzeczniczą Najwyższego Sądu Administracyjnego w zakresie zabezpieczenia społecznego, została pewna forma kumulacji funkcji dopuszczona. Na podstawie tego przepisu, pod warunkiem dotrzymania pewnych zasad, było możliwe wykonywać równolegle z wykonywaniem funkcji organu (organ spółki dokonuje całe zarządzanie spółką i funkcja jest/była wykonywana w ramach stosunku handlowego) stanowisko kierownicze (np. Dyrektor handlowy lub finansowy) w stosunku zatrudnienia (typowo w stosunku pracy). W skład kompetencji takiego stanowiska kierowniczego mogło wchodzić zarządzanie spółką, z wyjątkiem podstawowego kierunku (ukierunkowanie zarządzania spółką) spółki i kilku innych kompetencji. Takie sztucznie i w określonym celu utworzone nietypowe i terminowo niepoprawne regulacje prawne w nowym prawie prywatnym ( NKC lub UOK ) nie zostały wyraźnie zawarte.
Aktualne podejścia do tej kwestii w ramach publiczności wyspecjalizowanej zmierzają do wniosku, że doszło do przywrócenia stanu sprzed nowelizacji kodeksu handlowego i stosowane zostanie pierwotne orzecznictwo Sądu Najwyższego, które nie pozwalało na kumulacje (więc włączając w to upoważnienie do zarządzania spółką, jak określono w art. 66d kodeksu handlowego).
Podsumowując, wydaje się właściwe, w odniesieniu do pewnego poziomu ostrożności, wziąć pod uwagę, że od 1 stycznia 2014 r. nie można prawomocnie zawrzeć umowę o pracę na stanowisko kierownika z członkiem zarządu, jeżeli rodzaj pracy (choćby tylko częściowo) miałby pokrywać się z treścią zakresu czynności (zadania) organu korporacji.
Wreszcie można dodać, że pojawiły się też stosunkowo zdecydowane opinie, z którymi jednak w zasadzie, biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy, nie może się zgodzić, że stosunki pracy ustalone zgodnie z art. 66d kodeksu handlowego przestały istnieć z dniem 1 stycznia 2014 r. i na podstawie takich umów o pracę nie można więc nadal wypłacać żadnego wynagrodzenia.